Waarom eigenlijk geen honing?

In de serie ‘waarom eigenlijk geen’ heb je eerder kunnen lezen waarom veganisten geen melk drinken en geen eieren eten. Vandaag vertel ik je meer over honing. Want was is er eigenlijk mis met honing? Bijen maken nou eenmaal honing, toch?

Bijen zijn harde werkers

Honing is een zoete kleverige substantie die geproduceerd wordt door bijen. Bijen halen nectar uit bloemen. Een honingbij moet zo’n 200 tot 1500 bloemen bezoeken om genoeg nectar te verzamelen om het honingmaagje te vullen. In de maag wordt de nectar door enzymen omgezet in honing. Als de bij terug komt bij de bijenkorf, braakt hij de honing over in de mond van een andere bij. De bij spuit de honing in een cel in de honingraat. Omdat er nog te veel vocht in de honing zit, wapperen de bijen hard met hun vleugels om de honing te drogen. Vervolgens dekt de bij de verse honing af met bijenwas. Zo is het langer houdbaar en kan de honing langer opgeslagen worden. Bij de productie van 1 kilogram honing zijn zo’n 6000 bijen nodig die twee weken lang hard werken en wel 6 miljoen bloemen moeten bezoeken. Een honingbij maakt in haar leven maar 1/12 theelepel honing aan.

Bijen moeten dus ontzettend hard werken om de honingraat te vullen met honing. Bijen doen dit om ook in de winter te kunnen eten. In de winter zijn er geen bloemen waaruit ze nectar kunnen halen. Bijen werken daarom in de lente en zomer extra hard zodat ze het hele jaar kunnen eten, ook wanneer er geen bloemen zijn. Zonder honing zouden de bijen verhongeren. Bijen maken de honing dus niet voor ons mensen, maar om zelf te kunnen overleven. In de honing zitten alle voedingsstoffen die de bijen nodig hebben.

Kunstmatige inseminatie

Om gericht bijen te fokken en het fokken te versnellen, wordt gebruik gemaakt van kunstmatige inseminatie. Kunstmatige inseminatie bij bijen? Ik kon het ook bijna niet geloven, maar dit gebeurt echt. De koningin wordt vaak kunstmatig geïnsemineerd, het zaad wat hiervoor nodig is, wordt verkregen door in het achterlijf van de mannelijke bij te knijpen. Voor de inseminatie zijn 10 tot 12 zaadwinningen nodig. Het zaad van meerdere mannelijke bijen wordt in een pipet verzameld en dan ingebracht in de koningin die met CO2 buiten bewustzijn is gebracht. En hoewel het voor ons mensen vaak moeilijk is om ons in te leven in een insect, kan iedereen zich wel voorstellen dat dit alles behalve fijn is. Daarnaast worden de vleugels van de koningin vaak afgeknipt om ervoor te zorgen dat ze de bijenkorf niet verlaat.

Suikerwater

Omdat de honing van de bijen wordt afgepakt, geven imkers vaak suikerwater aan de bijen zodat ze toch kunnen eten. Dit smaakt net zo zoet, maar mist natuurlijk veel belangrijke voedingsstoffen voor de bij. Het suikerwater zorgt ervoor dat de bijen zwakker worden, hierdoor worden ze vatbaarder voor schimmelinfecties, mijten en virussen. Dit wordt samen met het gebruik van landbouwgiffen, minder landbouwdiversiteit en minder bloemen in verband gebracht met het afnemen van bijenpopulaties in de wereld. Veel bijen overleven de winter niet waardoor de imker nieuwe bijen aan moet schaffen. Het gebeurt zelfs dat alle bijen in het najaar gedood worden, zodat de imker in het voorjaar met nieuwe gefokte bijen van start kan gaan.

We hebben bijen nodig

Bijen hebben een hele belangrijke rol want ze leveren een grote bijdrage aan onze samenleving. Bestuiving door insecten is noodzakelijk voor meer dan 75% van onze voedingsgewassen. Honingbijen, solitaire bijen en hommels zorgen er bijvoorbeeld voor dat we kersen, appels, bessen, frambozen en mango’s kunnen eten. Maar ook courgette, paprika, avocado, koffie en zonnebloemolie zouden verdwijnen zonder de bij.
Honingbijen zijn een goede indicator voor ons leefmilieu en helaas gaat het niet goed met de bij. Dit heeft verschillende oorzaken: het gebruik van pesticiden, afname van een geschikt leefmilieu en ziekte door parasieten. Zoals je al kon lezen, is het afnemen van honing niet goed voor de bij. De bij wordt zwakker en sterft sneller. Daarnaast concurreren honingbijen met wilde bijen, waardoor het kopen van honing bijdraagt aan de afname van biodiversiteit en het moeilijker maakt voor wilde bijen en andere wilde insecten.

Alternatieven voor honing

Zelf had ik, voordat ik vegan werd, nooit echt stilgestaan bij het leed achter honing. Het zal zeker per imker verschillen hoe hij met zijn bijen omgaat, maar bijen maken honing altijd om zelf te overleven en gezond te blijven, niet voor ons mensen. En hey, honing laten staan is echt het makkelijkste ooit. We hebben honing helemaal niet nodig, we hoeven het niet af te pakken van de bijen want er zijn genoeg alternatieven. Agavesiroop, ahornsiroop, dadelsiroop en rijststroop zijn allemaal prima vervangers voor honing die je gewoon in de supermarkt kunt kopen. Ook kun je makkelijk zelf honing maken van paardenbloemen.