Stel, je vader heeft een aantal schapen om het gras kort te houden. Eens per jaar worden er lammetjes geboren. Van de jonge rammen mag er ééntje blijven, de andere gaan in de kruiwagen naar de slager in de straat. Zo ging dat vroeger thuis bij de negenjarige Guido Beusen uit Roermond. Stoer hielp hij mee met het duwen van de kruiwagen, maar aan het einde van de eigen oprit stopte hij. “Ergens zat het blijkbaar al in mij, dat het niet klopt om dieren te eten”, zegt hij daar nu over. “Maar toch heeft het nog tot mijn 32e geduurd voordat ik veganist werd.”
“Met een positief verhaal kunnen we vegan eten voor veel mensen aantrekkelijk maken”
Inmiddels is Guido dat nu zes jaar. Op nieuwjaarsdag 2016 stopte hij met roken én met het eten van vlees en vis, na dit al steeds minder te hebben gegeten. In enkele maanden ging hij over op volledig plantaardige voeding. “Voor mij voelde dit als hét moment waarop ik met deze beide gewoonten klaar was. Ik had toen al 17 jaar gerookt en daarmee ophouden bleek de eerste maanden veel heftiger dan veganist worden. Gelukkig hielp het mij dat ik in die tijd ook al aan hardlopen deed.”
Afscheid van het roken nam Guido vooral om gezondheidsredenen, maar de overstap naar het vegetarisme maakte hij vanwege het milieu. “Bij het kijken naar ‘Earthlings’ werd ik heel emotioneel. Toen wist ik dat veganisme de weg was die ik moet gaan. Pas later ben ik ook bewust gaan letten op hoe je op een gezonde wijze vegan kan eten. Daardoor kom je in balans. En hoe beter je zelf in balans bent, hoe beter dat is voor jezelf en je omgeving.”
‘Normaal, Natuurlijk, Noodzakelijk (en Nice)’
Voor Guido heeft dat in balans zijn sterk te maken met zijn ethische waarden, die iedereen volgens hem al in zich heeft. Hij vindt dat hij door zijn overstap naar het veganisme geen grote verandering heeft doorgemaakt, maar juist meer bij zichzelf is gekomen. “Mijn visie is dat we van binnen allemaal tegen dierenleed zijn. Ik heb mezelf altijd als een dierenvriend gezien. We zijn hier samen op deze bol. Maar het wringt op heel veel manieren. Psycholoog Melanie Joy, veganist, heeft een video gemaakt: ‘The secret reason we eat meat’, die te zien is op YouTube. Daarin bespreekt zij de ideologie ‘carnisme’, die vlees eten rechtvaardigt. In de westerse cultuur groeien wij op met de mantra ‘Normaal, Noodzakelijk, Natuurlijk en Nice (lekker)’. Van vlees eten word je sterk en daarbij hoort een mannen- en barbecuecultuur. Ook horen we dat we vlees nodig hebben om gezond te zijn. En, bij ons thuis bewaarden we het lekkerste voor het laatst en dat was het stukje vlees.”
Guido merkt dat, nu de effecten van dierlijk eten op het welzijn van dieren, het milieu en onszelf steeds duidelijker worden, steeds meer mensen in de knel komen met hun voedingspatroon. “Mensen die interesse hebben in veganistisch eten en met wie ik daarover praat, komen nog wel vaak met drogredenen om vlees eten vol te kunnen houden. Dat is de cognitieve dissonantie tussen wat je doet en wat je vindt. Dan ben je dus nog niet op het punt dat je jezelf hebt overtuigd dat het veganisme een zinvolle weg is om te bewandelen.”
Bij hemzelf kwam dit besef door het kijken naar ‘Earthlings’ ineens binnen, net als bij zijn eerdere overstap naar vegetarisch eten. Ook toen gaf een documentaire de doorslag: ‘Cowspiracy’. Guido: “Ik zag en hoorde een rundvleeshouder die was gestopt met zijn bedrijf en met vlees eten. Hij zei: ‘You can’t call yourself an environmentalist and eat animal products’. Toen dacht ik, hij heeft gelijk en daarna heb ik geen vlees meer gegeten.”
Vegan dinner
Hoe lastig waren deze plotselinge veranderingen van zijn voedingspatroon voor zijn omgeving? Guido woont samen met Ellen en hun twee katten Digo en Oscar. Zijn partner, ouders en broer houden rekening met zijn veganisme. Bij vrienden neem hij bij uitstapjes meestal het initiatief. “Vroeger zocht ik dan een restaurant met één vegan optie. Tegenwoordig komt het voor dat ik een restaurantje voorstel dat volledig veganistisch is en waar voor iedereen iets te kiezen is.”
Dit laatste is dan een uitzondering op wat volgens Guido blijkt uit onderzoek: mensen eten thuis wel plantaardig, maar als ze dan uit eten gaan, kiezen ze voor vlees. Dat past weer in de overtuiging waarmee hij zelf ook is opgegroeid: vlees eten als ultieme lekkernij. Om dit idee te doorbreken heeft Guido vóór de Corona-pandemie uitbrak diverse ‘vegan dinners’ georganiseerd in de Graasj in Roermond. Zijn insteek hierbij was leuke, mooie en lekkere vegan gerechten te introduceren. “Deze avonden werden goed bezocht. Aan de ene kant was het een sociale happening, wat eten nu eenmaal is. Aan de andere kant bood het mij een opening om te praten over het waarom van het veganisme. Tijdens het best bezochte diner waren er zelfs 80 mensen, wat veel is voor een stad waar nog weinig restaurants vegan gerechten serveren. Daar staat tegenover dat het niet echt een breed publiek was dat op deze activiteit afkwam.”
Dat brede publiek zou hij wel graag bereiken. “Dus ook mensen die heel veel moeten werken om rond te kunnen komen, die weinig privétijd hebben of zin hebben om dingen uit te zoeken, daar ligt de sleutel. Er moet een positief verhaal komen om hen mee te nemen. Alleen dan zullen grote besluiten genomen worden.”
VeganChallenge
Met de vegan dinners gaf Guido op zijn manier vorm aan ‘Think global, act local’. In het verleden deed hij dit ook in de vorm van straatactivisme, zoals hij het zelf noemt. “We gingen met voorbijgangers in gesprek en stimuleerden hen zich meteen voor de VeganChallenge in te schrijven. Ook op de vegan dinner avonden heb ik dit initiatief gepromoot. De VeganChallenge is een leuke, vrijblijvende manier om met het veganisme kennis te maken. Ook zijn de recepten lekker, dat voor appeltaart gebruik ik vaak als basis. En de informatie is kort, krachtig en goed gedoseerd. Wat ik wel jammer vind, is dat mensen een challenge nodig hebben om de stap richting veganisme te zetten. Ik zou willen dat dit spontaan van binnenuit gebeurde. Zeker bij mensen die zich inzetten voor duurzaam leven. Dan kun je toch niet meer dagelijks vlees eten?”
Behalve door veganistisch te eten geeft Guido vorm aan duurzaam leven door te fietsen naar zijn werk, zwerfafval op te ruimen en zijn huis te verduurzamen. Ook heeft hij zelf restaurants benaderd met het aanbod om vegan opties voor hen te bedenken. “Daar heb ik weinig reacties op gekregen. Horecabedrijven spelen te veel op safe en bieden aan wat mensen kennen. Zo gaan veranderingen heel traag. Gelukkig zie je al wel dat vegan producten in de winkels steeds beter verkrijgbaar en betaalbaar worden. Maar daarnaast moet er een eind komen aan het stunten met dierlijke voeding. Nu is massa kassa. In plaats daarvan moeten boeren een eerlijke prijs krijgen voor natuurvriendelijke landbouw.”
Gelukkig is Guido niet afhankelijk van de ontwikkelingen in de horeca of de verkrijgbaarheid van kant-en-klare vegan producten om toch lekker te eten. Hij kookt graag, vooral met verse en onbewerkte producten. Zo vindt hij het geweldig om vleesachtige gerechten te maken met champignons en oesterzwammen. Op die manier heeft hij een variant bedacht op de Limburgse friet met zuurvlees. Guido maakt dit met jackfruit of oesterzwammen. “Twee jaar geleden vierde ik carnaval met vrienden en toen wilde men eigenlijk gaan eten bij de Griek. Daar heb je als veganist niet veel te zoeken. Vandaar dat ik hen uitnodigde voor friet met ‘zoervleis’ bij mij thuis. Daar was iedereen heel enthousiast over. Ik ben er dan ook van overtuigd dat, als je maar volhoudt, mensen in je omgeving ook stapjes zullen zetten.”
Favoriet recept:
Limburgse friet met zuurvlees
Kijken naar wat Guido inspireerde?
‘Earthlings’
‘Cowspiracy’
‘The secret reason we eat meat’
En voor wie zelf – carnaval of geen carnaval – ook Limburgs ‘zoervleis’ wil maken, volgt hier Guido’s recept.
Guido’s vegan zoervleis recept (voor ongeveer 4 personen)
Snijd 250-300 gram jackfruit (uitgelekt uit blik van 500-550 gram, zelf gebruik ik bij voorkeur geconfijte jackfruit van Nature’s Charm) in blokjes van 3 centimeter en doe ze in een kom, samen met 1 grote ui in grove stukken gesneden. Voeg 200 milliliter water met 150 milliliter azijn, 2 laurierblaadjes en 2 kruidnagels toe. Breng de marinade op smaak met peper en zout. Laat het 24 uur afgedekt marineren in de koelkast.
Verwarm 3 à 4 eetlepels appelstroop om dit te ontzuren.
Schep de jackfruit en uien uit de marinade, laat het goed uitlekken en dep het droog met keukenpapier. Bewaar de marinade, deze wordt later weer gebruikt. Verhit wat vegan boter en olie en bak de jackfruit in enkele minuten goed “droog” en rondom bruin. Misschien een beetje helpen met wat suikerhoudende toevoegingen voor karamellisatie (suiker, agavesiroop, appelstroop). Als de jackfruit bruin op kleur is, voeg je de uien eraan toe en bak je die even mee. Voeg eventueel nog wat zout toe. Daarna de appelstroop erbij en vervolgens afblussen door de marinade erover te gieten.
Voeg peper en zout naar smaak toe.
Laat het ‘vlees’ in de marinade ongeveer 1,5/2 uur afgedekt sudderen op laag vuur.
Verkruimel tot slot 2 à 3 flinke plakken ontbijtkoek boven de pan. Voeg toe om de saus te binden. Roer de stukjes goed door de marinade, tot een gladde saus ontstaat en verwarm nog even door.
Tip: Als je de ontbijtkoek van tevoren vochtig maakt met een beetje water, zal de saus sneller binden.
Proef regelmatig. Wil je het zoeter, voeg op het einde extra ontbijtkoek of suiker toe naar smaak.
En dan ben je klaar, lekker met frietjes natuurlijk.
Sjmakelijk aete!
Regina Buijze
Regina Buijze (1960) heeft na werkzaam te zijn geweest in de journalistiek en communicatie gekozen voor het onderwijs. Dit is haar vierde jaar als docent Nederlands bij Wings Agora in Roermond. Regina eet vegetarisch sinds ruim 25 jaar, waarvan nu ruim 4 jaar veganistisch.
Regina Buijze
Blogger
