Het leed achter eieren

Tegenwoordig weten de meeste mensen wel dat de eierindustrie niet perfect is, maar veel mensen zijn niet bekend met de afschuwelijke details over hoe eieren nou precies geproduceerd worden. Zelf wist ik voordat ik veganist werd ook wel dat kippen in de eierindustrie niet verwend worden, maar ik dacht best goed bezig te zijn door alleen maar biologische eieren te kopen. Uiteindelijk las ik in een boek over de details van de eierindustrie en walgde er zo van dat ik sindsdien geen eieren meer gegeten heb en vrij snel daarna veganist werd. Hieronder deel ik met jullie de details van deze gruwelijke industrie.

Het lot van haantjes
Zodra de kuikens van leghennen uit het ei komen, worden de mannetjes van de vrouwtjes gescheiden. De mannetjes kunnen geen eieren leggen en zijn daarom niet winstgevend. Omdat ze gefokt zijn om juist veel eieren te leggen worden ze niet zo groot als vleeskuikens, dus zijn ze ook niet waardevol om te houden voor vlees. Daarom worden haantjes meteen gedood nadat ze uit het ei zijn gekomen. Alle haantjes en ook zwakke en zieke vrouwtjes worden vergast met CO2 of vermalen in een verhakselaar. Over het algemeen wordt het levend vermalen als het diervriendelijkst gezien omdat onderzoek heeft aangetoond dat het vergassen vaak lang duurt en de kuikens dus langer pijn lijden. Alleen al in Nederland gaat het om 45 miljoen kuikens per jaar. De productie van eieren is dus duidelijk niet leedvrij.

Ontsnavelen
Als vrouwelijke kuikens gezond genoeg zijn om leghen te worden, wordt het puntje van hun snavel verwijderd. Dit wordt vaak gedaan met een heet mes en zonder pijnstillers. Tegenwoordig wordt dit ook wel gedaan met een infrarood laser. Deze behandeling zorgt ervoor dat de punt van hun snavel in de weken erna vanzelf afsterft. Het ontsnavelen wordt gedaan om te voorkomen dat kippen elkaar gaan pikken als ze hele dagen boven op elkaar zitten.

In de natuur pikken kippen elkaar soms om de hiërarchie binnen de groep te bepalen, ook wel de pikorde genoemd. Ook is het heel normaal voor kippen om de hele dag om zich heen te pikken en zo de omgeving te verkennen en nieuwe dingen te ontdekken. Helaas hebben de kippen in de eierindustrie nauwelijks ruimte en niks te doen de hele dag. Hierdoor gaan kippen in de vee-industrie eigenlijk altijd elkaar pikken, wat zorgt voor ziektes en wonden. Om de schade van het pikken te verminderen, worden vrijwel alle kippen in de vee-industrie ontsnaveld. De snavel is extreem gevoelig en kippen ervaren niet alleen pijn tijdens het ontsnavelen zelf, maar ook vaak nog maanden daarna omdat het gewoon een wond is.
Helaas raken kippen daarna nog steeds gefrustreerd en zullen ze dus nog steeds elkaar gaan pikken. Het ontsnavelen voorkomt dit dus niet en zorgt er alleen voor dat de schade beperkt blijft.

Leven in een kooi
Hennen kunnen van nature wel 10 jaar leven, maar de meeste leghennen leven maar net iets meer dan 1 jaar. In de EU zijn legbatterijen tegenwoordig verboden en worden de meeste kippen gehouden in zogenaamde ‘verrijkte kooien’ waarbij kippen iets meer dan één A4tje aan ruimte hebben. Ook zijn de kooien wat diervriendelijker dan legbatterijen. Zo hebben deze kooien vaak een zitstok waar de kippen op kunnen zitten (in legbatterijen hebben de kippen vaak wonden op hun poten omdat ze op het scherpe gaas staan). Nog steeds is dit erg weinig ruimte, waardoor veel kippen gewond raken, misvormd raken en ziektes veel voorkomen. Ook veroorzaakt dit leven veel stress wat vaak weer leidt tot geweld en kannibalisme.

Eieren leggen
De leghennen die vandaag de dag leven, zijn afstammelingen bankivahoen (Gallus gallus). Voordat deze vogel duizenden jaren geleden gedomesticeerd werd, legde de bankivahoen rond de 6 eieren per jaar. Net als de meeste andere soorten vogels legden bankivahoenen alleen een paar eieren in de lente en de rest van het jaar niet. Door duizenden jaren van gericht fokken leggen hennen tegenwoordig veel meer eieren en het hele jaar door. Sommige hennen kunnen wel 300 eieren per jaar leggen. De laatste decennia is de productiviteit van leghennen nog verder verbeterd met behulp van kunstmatige inseminatie, waardoor nog sneller nieuwe leghennen gefokt kunnen worden. Daarnaast wordt tegenwoordig de omgeving van de kip gemanipuleerd zodat ze nóg meer eieren leggen. Het licht kan bijvoorbeeld zo afgesteld worden dat kippen het hele jaar door denken dat het broedseizoen is.

Een kip moet heel hard werken om zo veel eieren te leggen. Om een ei te maken, zijn heel veel voedingsstoffen nodig, vooral calcium voor de eierschaal. Omdat een kip nu zo onnatuurlijk veel eieren moet leggen, is het lastig om genoeg calcium binnen te krijgen waardoor kippen vaak last hebben van osteoporose en makkelijk een bot breken en soms zelfs verlamd raken hierdoor.

Andere nare bijwerkingen van zo veel eieren leggen zijn dat de baarmoeder na een tijdje naar buiten kan komen of dat eieren vast komen te zitten in de eileider. Daarnaast hebben ze ook vaak last van leververvetting en gebeurt het wel eens dat eieren stuk gaan in het lichaam van de kip en daar dan zorgen voor infecties. Na ongeveer een jaar lang eieren leggen, begint de productiviteit van leghennen af te nemen. Dat is natuurlijk niet zo gek, omdat ze zo onnatuurlijk hard moeten werken waarbij hun lichaam eigenlijk langzaam kapot gaat. Na iets meer dan een jaar worden leghennen geslacht en vervangen door nieuwe leghennen.

Naar het slachthuis
De weg naar het slachthuis is ook niet zonder leed. Kippen worden vaak ruw opgepakt en in kleine kratten gestopt, waarbij het regelmatig voorkomt dat ze botten breken of anderszins gewond raken. Vooral kippen die in kooien hebben geleefd, breken snel hun botten omdat ze vrijwel nooit hebben kunnen bewegen en daardoor zwakke spieren en botten hebben. De kleine kooien voor transport zorgen voor veel stress en gevechten tussen kippen wat voor nog meer verwondingen zorgt. Tijdens de reis krijgen kippen meestal geen eten of drinken terwijl dit soms enorm lang kan duren.

In het slachthuis worden de kippen uit de kratten gehaald en op de kop opgehangen aan een lopende band. Deze band haalt de kippen door een elektrisch waterbad. Dit waterbad moet ervoor zorgen dat de kippen verdoofd worden. Helaas zorgt dit in het gunstigste geval alleen voor verlamming en blijft de kip meestal dus gewoon bij bewustzijn en kan dus ook gewoon nog pijn voelen. Uit onderzoek blijkt dat kippen vaak na 22 seconden weer volledig bij bewustzijn zijn. Daarnaast gaat het ook nog wel eens fout waardoor kippen niet of niet goed in het waterbad terechtkomen en dus helemaal geen verdoving krijgen. Daarna wordt de keel van de kip doorgesneden (wat de kip dus gewoon kan voelen, alleen kunnen ze in de meeste gevallen niet meer bewegen door de verlamming) en vervolgens worden ze in heet water gedumpt zodat de veren loslaten. Helaas is het niet ongebruikelijk dat de keel niet of niet goed doorgesneden wordt waardoor de kip levend en bij bewustzijn in het kokendhete water terechtkomt. Zelfs als de keel wel goed doorgesneden wordt, kan het lang duren voordat de kip doodgaat.

Biologische eieren
Veel mensen denken dat de oplossing voor de gruwelen achter de eierindustrie is om dan maar biologische eieren te kopen. Helaas zijn de omstandigheden waaronder biologische eieren geproduceerd worden niet veel beter. Haantjes worden nog steeds bij hun geboorte gedood. Leghennen zitten bij biologische eieren niet meer in kooitjes, maar met z’n allen in een grote schuur. Daar hebben ze nog steeds niet veel ruimte en zitten met veel leghennen te dicht op elkaar wat weer tot geweld leidt. Vaak hebben deze schuren een buitendeel, maar omdat dit deel zo klein is, komen veel kippen nooit buiten. Ook laten de dominante kippen andere kippen vaak niet toe tot dit deel van de schuur. Zodra de productiviteit van de biologische leghennen begint af te nemen, worden zij ook naar het slachthuis gestuurd. Het transport en het slachtproces is voor biologische kippen precies hetzelfde als niet-biologische kippen.

Eieren van eigen kippen
Voor veel mensen is het wel duidelijk dat commercieel geproduceerde eieren op een afschuwelijke manier gemaakt worden, maar het eten van eieren van kippen uit eigen tuin is ook niet de oplossing. Ten eerste zou dit nooit een oplossing voor iedereen kunnen zijn, omdat we op die manier nooit genoeg eieren zouden kunnen produceren om iedereen regelmatig van eieren te voorzien. Daarnaast sterven er door het houden van hobbykippen ook haantjes. Veel mensen die kippen in de tuin willen, kopen meerdere vrouwtjes en maar 1 of geen haantje. Dit is vrij logisch, omdat meerdere haantjes in een klein hok vaak tot gevechten leidt, maar hierdoor houden fokkers van hobbykippen ook haantjes over die gedood worden.

Echter, zelfs als je al kippen in je tuin hebt, is het nog steeds het diervriendelijkst om de eieren niet op te eten. Het is het beste voor de kippen als je de eieren gewoon laat liggen. Door de eieren weg te halen moedig je de kip namelijk aan om snel meer eieren te produceren om de verdwenen eieren te vervangen. Hobbykippen stammen ook af van de kippen die duizenden jaren gefokt zijn om meer en meer eieren te leggen. Het is niet te voorkomen dat een kip onnatuurlijk veel eieren legt, maar het minste wat we kunnen doen, is om deze zware taak zo makkelijk mogelijk te maken voor de kip. Omdat het maken van eieren enorm zwaar is voor het lichaam van een kip wil je idealiter dat de kip zo min mogelijk eieren legt en daarom is het weghalen van de eieren dus geen goed idee.

Daarnaast eten kippen vaak hun eigen eieren op als na een tijdje blijkt dat het ei niet uitkomt. Zo krijgt de kip belangrijke voedingsstoffen weer terug. Als je kippen de eieren niet opeten, kun je ze koken en dan teruggeven aan de kippen.

Alternatieven voor eieren
Eieren zijn heel makkelijk te vervangen. Eigenlijk is het heel gek dat we tegenwoordig aan bijna alles wat we bakken eieren toevoegen. De meeste dingen die we nu bakken met eieren zoals taarten, koekjes en andere baksels werden vroeger gewoon zonder eieren gemaakt. Vroeger waren eieren vaak schaars waardoor recepten voor baksels eigenlijk altijd zonder ei waren. Later werden eieren aan veel dingen toegevoegd om ze calorie-rijker te maken, maar tegenwoordig krijgen we al meer dan genoeg calorieën binnen en is dat helemaal niet nodig.

Alle recepten met ei erin zijn makkelijk te maken met dezelfde smaak door ei gewoon te vervangen door bijvoorbeeld bananen, chiazaden, lijnzaad, appelmoes, aquafaba of gewoon kant- en klare eivervanger. Online zijn er genoeg recepten te vinden en tips over welke vervanger het beste werkt voor welk soort gerecht (zoet/hartig, luchtig of niet luchtig etc). Met tofu en kruiden als kurkumapoeder, zwarte peper en Kala Namak zout kun je roerei maken.