Hoe zit het eigenlijk met de kalkoenindustrie?

De kalkoenindustrie

Kerst is voor veel mensen een bijzondere tijd van het jaar. Helaas is kerst niet zo’n groot feest voor kalkoenen. Rond deze tijd van het jaar wordt kalkoen extra vaak gegeten. Alleen al in Nederland worden er elk jaar 2,3 miljoen kalkoenen gehouden. Met kerst om de hoek bespreek ik daarom in deze blog het verhaal achter de kerstkalkoen.

Het fokken van kalkoenen

In het wild kunnen kalkoenen wel 10 jaar oud worden, maar kalkoenen die gefokt worden voor vlees worden meestal maar tussen de 16 en 21 weken oud. De kuikens worden uitgebroed door een broedmachine. Nadat ze uit het ei komen, gaan ze op zoek naar hun moeder, die ze helaas nooit zullen ontmoeten. Na de geboorte worden zieke, te kleine en zwakke kuikens weggehaald en vergast of in de verhakselaar gedood.

In Nederland zijn er geen bedrijven die kalkoenen fokken, dus de kalkoenen in Nederlandse bedrijven komen allemaal uit Duitsland. Er is één bedrijf in Nederland dat kalkoeneieren uitbroedt (en dus eieren uit Duitsland aangeleverd krijgt), maar de meerderheid van de kalkoenen wordt in Duitsland uitgebroed en daarna meteen naar Nederland gebracht.

Hup, die snavels eraf!

In Nederland aangekomen wordt het puntje van de snavel verwijderd met een infrarood laser om kannibalisme en het verwonden van soortgenoten tegen te gaan. Dit zorgt voor zowel acute als chronische pijn. Ondanks het feit dat ze ontsnaveld worden, komen verwondingen door pikken nog steeds veel voor. Namelijk bij 10 procent van de kalkoenen.

Vanaf 2018 wordt het niet meer toegestaan om kalkoenen en andere vogels te ontsnavelen. Ondanks dat dit verbod er al 20 jaar aan zat te komen, heeft de sector zich nog maar weinig verdiept in mogelijke alternatieven om pikken te voorkomen. Het leed zal door het verbod op ontsnavelen dus niet per se minder worden.

Kunstmatig insemineren & vetmesten

Kalkoenen worden tegenwoordig zo gefokt dat ze zo snel mogelijk heel groot en dik worden. In 1970 woog een kalkoen gemiddeld nog 8 kilo, maar vandaag de dag is dat vaak zelfs 20 kilo. Doordat de kalkoen zo snel zo groot wordt, is het niet meer mogelijk voor deze kalkoenen om zich natuurlijk voort te planten. Daarom worden in fokkerijen mannelijke kalkoenen ‘gemelkt’ en worden vrouwtjes bevrucht door middel van kunstmatige inseminatie.

Het leven van een kalkoen in de vee-industrie

De meeste kalkoenen brengen bijna hun hele leven door in grote schuren zonder ooit buiten te komen en vaak zonder ooit daglicht te zien. Ze hebben extreem weinig ruimte, want er leven gemiddeld zo’n 3 tot 5 kalkoenen per vierkante meter. De bedrijven in Nederland hebben tussen de 6000 en 40.000 kalkoenen, waarbij meestal een paar duizend kalkoenen bij elkaar in één schuur zitten. Het is niet verplicht voor bedrijven om te zorgen voor afleiding of voor zogenaamde ‘omgevingsverrijking’ zoals zitstokken. Hierdoor zitten kalkoenen de hele dag in een oncomfortabele houding en dicht op elkaar, niks te doen. Het is dan ook niet verbazingwekkend dat ze veel stress ervaren en vaak last van lichamelijke afwijkingen hebben.

Een lijdensweg met lichamelijke gebreken

Kalkoenen zijn tegenwoordig zo gefokt dat ze in een korte tijd enorm groot en zwaar worden. Dit zorgt voor veel gezondheidsproblemen. Veel kuikens kunnen na een tijdje hun eigen gewicht niet meer houden en zakken door hun poten of krijgen chronische heup-, poot- en/of voetproblemen. Ook hebben ze vaak voetzweren omdat het stro op de vloer tijdens hun leven nooit wordt ververst en ze dus wekenlang in hun eigen poep staan. Daarnaast komen oog-irritaties en luchtwegproblemen ook veel voor door de slechte luchtkwaliteit.

Antibiotica in de kalkoenen

Kalkoenen krijgen een onnatuurlijk eiwitrijk dieet om ze sneller te laten groeien, wat vrijwel altijd zorgt voor darmproblemen. Om de darmproblemen door het onnatuurlijke voer zo veel mogelijk te beperken, krijgen kalkoenen vaak antibiotica toegediend. De kalkoenhouderijen gebruiken relatief veel antibiotica in vergelijking met andere veehouderijen en het antibioticagebruik bij kalkoenhouderijen neemt ook nog steeds jaarlijks toe.

De histomonas parasiet – zwartkoppenziekte

Daarnaast heeft de sector de laatste jaren veel last van de Histomonas parasiet die de zwartekoppenziekte verspreidt. Deze ziekte kan zich via parasieten snel door een stal verspreiden en zo de helft van alle kalkoenen doden. Het tast de dikke darm en lever aan en door gebrek aan zuurstof wordt de kop van de kalkoen uiteindelijk zwart. Er is helaas nog geen behandeling voor en hoewel sommige kalkoenen de ziekte overleven, moeten ze daarvoor wel eerst een paar weken pijn lijden.

Tot 2003 werd preventief het middel nifursol aan het voer toegevoegd om deze ziekte te voorkomen, maar sinds bekend is dat daar risico’s voor de volksgezondheid aan vastzitten, is dit niet meer toegestaan. Sindsdien is zwartekoppenziekte een steeds groter probleem geworden in de sector en is er nog geen ander werkend middel gevonden.

Dood voordat zij überhaupt in het slachthuis aankwamen

Door deze gezondheids- en welzijnsproblemen sterft gemiddeld 1 op de 10 kalkoenen voor hij/zij het slachthuis bereikt. Alleen al in Nederland ging het de afgelopen jaren om 138.000 tot 276.000 kalkoenen die vroegtijdig overleden door ziektes en gebreken.

Transport

Er zijn in Nederland geen slachthuizen die kalkoenen slachten, dus na 16 weken voor hennen en 21 weken voor hanen worden de kalkoenen op transport gezet naar Duitsland. Bij het transport van kalkoenen komen dezelfde problemen voor als bij het transport van kippen. Ze worden bij hun poten beetgepakt en in kratten geduwd. Dit leidt vaak tot botbreuken omdat ze door beperkte lichaamsbeweging, een onnatuurlijk dieet en een te zwaar lichaam vaak al zwakke botten hebben. In één vrachtwagen worden soms tot wel 2000 kalkoenen gestopt. Zo brengen ze vaak lange tijd door in de vrachtwagen totdat ze daadwerkelijk bij het slachthuis uitgeladen worden.

De slacht van de kalkoenen

Bij aankomst in het slachthuis worden de kalkoenen op de kop gehangen aan hun poten. Aangezien ze dan vaak rond de 20 kilo wegen kan dit voor veel pijn zorgen. Ze worden door een elektrisch geladen waterbad gehaald en vervolgens wordt hun keel doorgesneden. Om de vogels ook daadwerkelijk te verlammen of verdoven, moet de elektriciteit als eerste door hun hersenen gaan. Omdat ze zulke grote vleugels hebben gebeurt het regelmatig dat die als eerst het water raken, waardoor de kalkoen alleen een elektrische schok krijgt, maar verder niet verdoofd wordt.

Levend en bij bewustzijn

Daarnaast komt het helaas ook nog steeds regelmatig voor dat het doorsnijden van de keel niet helemaal goed verloopt, waardoor kalkoenen die volledig levend en bij bewustzijn in kokend heet water terechtkomen geen uitzondering zijn (het kokend water bad is de volgende stap, om de veren er makkelijk af te halen).

Onderzoek heeft laten zien dat in veel gevallen een sterkere elektrische schok de kans op bewustzijn tijdens het slachten kan verminderen. Ook verkleint het doorsnijden van beide halsslagaders de kans dat kalkoenen levend in kokend heet water terecht komen (nu wordt vaak nog 1 halsslagader doorgesneden – hetzelfde geldt voor kippen).

Men eet bijna altijd plofkalkoen

Helaas is bijna al het kalkoensvlees in de supermarkt plofkalkoen. Er zijn kalkoenhouderijen die het Beter Leven Keurmerk hebben gekregen, maar het merendeel houdt zich nog steeds alleen aan de minimale welzijnseisen. Daarnaast hebben kalkoenen met het Beter Leven Keurmerk nog steeds bijna hetzelfde leven als hun andere soortgenoten, alleen maar een klein beetje meer ruimte.

Kies voor een vervanger

De enige diervriendelijke keuze is om gewoon geen kalkoen meer te eten, zowel met kerst als de rest van het jaar. Er zijn verschillende merken vleesvervangers die kalkoenvlees hebben (sommigen zelfs gevulde kalkoen voor kerst), maar de meeste zijn helaas nog niet in Nederland verkrijgbaar. Gelukkig zijn er wel een heleboel andere heerlijke vleesvervangers en andere plantaardige producten waarmee je ook een heerlijk kerstmaal kunt maken.