FAQ

Een plantaardig dieet kan net zo gevarieerd, en vaak zelfs gevarieerder(!), zijn als een dieet waar je vlees en melk van dieren eet. Als beginnend veganist, leer je al snel allerlei nieuwe producten en smaken kennen. Alle soorten groenten bijvoorbeeld of gerechten uit andere werelddelen. Vast en zeker komen er ook nieuwe granen en zaden op je bord. Er zijn oneindig veel mogelijkheden. Tijdens de VeganChallenge kom je vooral bekende producten tegen. Nieuwe producten leren kennen, doe je op je eigen tempo. Gewoon terwijl je jouw eetgewoonten aan het veranderen bent. Vegan recepten vinden is een makkie en boodschappen doen wordt ineens een avontuur. Ga op zoek naar nieuwe producten in jouw supermarkt. Of stap eens binnen bij een natuurwinkel.

Voor een uitgebreid overzicht van veganistische producten kun je verder klikken naar de Vegan Wiki.

Naast de vraag “Wat is veganisme?” is dit een veelgestelde vraag. Maak je vooral geen zorgen over de hoeveelheid eiwit in veganistische voeding. Als je gevarieerd eet, en voldoende calorieën binnenkrijgt, is het bijna onmogelijk om onvoldoende eiwit te eten.

Als je dode dieren eet, krijg je vaak veel meer eiwit dan een gemiddeld mens nodig binnen. Veganistische voeding bevat weliswaar minder eiwit, maar dit is nog altijd ruim voldoende volgens de Nederlandse en internationale richtlijnen.

Dit is iets wat je je eigenlijk altijd af zou moeten vragen. Ook al eet je alles! Sommige vitaminen en mineralen komen van nature meer voor in plantaardig eten, sommigen minder.

Calcium, ijzer en vitamine C

Voor zowel calcium als ijzer geldt dat er veel plantaardige bronnen voor zijn. IJzer zit in bijvoorbeeld groene bladgroenten, volkoren granen, peulvruchten, bonen, gedroogd fruit en appelstroop. Door vitamine C te gebruiken voor of met de inname van ijzerrijke producten wordt de opname van ijzer verbeterd. Drink bijvoorbeeld vruchtensap bij een groene salade.

Calcium is te halen uit groenten (zoals broccoli en sperziebonen), soja, peulvruchten, noten, en aardappelen. Ook is het aan veel producten toegevoegd, zoals de meeste soorten plantaardige zuivel. Bij een gevarieerde, volwaardige plantaardige voeding is de kans op een tekort zeer klein. Mocht je helemaal geen plantaardige zuivel gebruiken dan kan het handig zijn om er een beetje op te letten dat je voldoende andere calciumrijke producten eet.

Vitamine B12

Vitamine B12 is een in water oplosbare vitamine die een lichaam nodig heeft om goed te kunnen functioneren. De Nederlandse Vereniging voor Veganisme en de VeganChallenge adviseren iedereen die plantaardig eet om een vitamine B12 supplement te gebruiken, om te voorkomen dat er schade optreedt als gevolg van een tekort.

  Functie van vitamine B12
Vooral voor de hersenen en het zenuwstelsel is vitamine B12 onmisbaar. Het geheugen en het ruimtelijk inzicht zijn minder goed bij mensen die te weinig vitamine B12 gebruiken. Daarnaast is vitamine B12 van belang bij de aanmaak van rode bloedcellen en DNA. Een tekort aan vitamine B12 kan zich uiten zich in bloedarmoede, verwardheid en afwijkingen aan het zenuwstelsel en de slijmvliezen.

  Wat is een bron van B12?
Vitamine B12 wordt alleen gemaakt door bepaalde bacteriën. Dieren krijgen de vitamine via die bacteriën binnen. Bijvoorbeeld door het consumeren van ongezuiverd water en ongewassen planten of door het opeten van hun eigen uitwerpselen. Omdat mensen tegenwoordig zo schoon en hygiënisch leven zijn dierlijke producten vaak onze enige bron van vitamine B12. Daarom is het als veganist belangrijk om een vitamine B12 supplement te nemen om ervoor te zorgen dat je dagelijks voldoende binnenkrijgt.

  Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)
De aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH) vitamine B12 voor volwassenen is 2,8 microgram (µg). Voor peuters is dat 0,7 µg. De opname van vitamine B12 is erg inefficiënt, waardoor je significant meer vitamine B12 binnen moet krijgen om 2,8 microgram op te kunnen nemen. Een baby die borstvoeding krijgt heeft geen supplement nodig. Voor kinderen tussen de 6 maanden en 8 jaar wordt elke dag 100 microgram of twee keer per week 500 microgram aangeraden. Voor volwassenen en jongeren vanaf 8 jaar geldt: dagelijks 100 µg óf 2 keer per week 1000 µg. Daarnaast is het prima om met vitamine B12 verrijkte producten zoals plantaardige melk of sojayoghurt te gebruiken, maar in de meeste gevallen zal dit niet toereikend zijn om voldoende vitamine B12 binnen te krijgen.

Vitamine D

Vitamine D is een vitamine die in vet oplosbaar is. Er zijn twee vormen vitamine D: namelijk D2 en D3. Vitamine D2 komt in kleine hoeveelheden voor in planten en micro-organismen. Vitamine D3 wordt door zonlicht in de huid van mensen en dieren gevormd. De NVV adviseert om in de winter een vitamine D supplement te nemen, omdat er dan in Nederland weinig zon is. Ongeveer de helft van alle Nederlanders heeft een vitamine D tekort vanwege het gebrek aan zon, dus dit heeft niet speciaal iets met veganisme te maken.

  Functie van vitamine D
Vitamine D is in het lichaam nodig voor stevige botten en tanden. Het zorgt er namelijk voor dat calcium en fosfor goed uit de voeding worden opgenomen. Samen met calcium en voldoende beweging is vitamine D daarom belangrijk bij het voorkomen van botontkalking. Vitamine D is ook belangrijk voor het afweersysteem.

  Wat is een bron van vitamine D?
In de maanden april – september is het mogelijk om zelf vitamine D aan te maken door dagelijks een kwartier armen en gezicht (zonder zonnebrandcrème) aan zon bloot te stellen. Let op dat lange blootstellen zonder zonnebrandcrème slecht is voor de huid. In de maanden oktober – april staat de zon niet hoog genoeg hiervoor en kan je vitamine D aanvullen met een supplement.

Vegan supplementen bestaan in verschillende vormen: tabletten, druppels of een spray. Let erop dat vitamine D supplementen bijna altijd dierlijk zijn. De goedkoopste vitamine D wordt namelijk gehaald uit wolvet. Je kunt ervan uitgaan dat een vitamine D supplement dierlijk is tenzij er op de verpakking specifiek staat dat het 100% plantaardig of geschikt is voor veganisten. Een overzicht van plantaardige vitamine D supplementen is te vinden op de algemene website van de NVV.

  Aanbevolen dagelijkse hoeveelheid (ADH)
Zowel mannen als vrouwen tussen de 19-50 jaar hebben 2,5 µg vitamine D per dag nodig. Voor kinderen tot 4 jaar is de aanmaak beperkt en daarom is er een algemeen advies voor suppletie. Als je niet veel in de zon komt, neem dan dagelijks een supplement van 15 tot 50 µg aangezien niet alles opgenomen wordt. Neem deze in tijdens een vetrijke maaltijd of met iets vets (olie, avocado, noten), dit verhoogt de opname.

  Extra vitamine D
In de zomer is voor een volwassene die regelmatig buiten komt vitamine D suppletie niet nodig. Maar veel groepen hebben wel extra vitamine D nodig, zeker in de winter. Dit zijn bijvoorbeeld kinderen in de groei, zwangere vrouwen, moeders die borstvoeding geven, ouderen en zieken die niet buiten komen, mensen met een donkere huid en mensen die grote delen van hun huid bedekken. Voor deze groepen gelden de bovenstaande adviezen ook in de zomer.

Kun je ook geen suiker en gluten eten? Ja, zeker! Het is prima mogelijk om plantaardig te eten wanneer je geen suiker en/of gluten eet.

Bekijk ook even deze pagina’s ter inspiratie:

• www.veganchallenge.nl/zoek-recept
• www.degroenemeisjes.nl/tag/glutenvrij
• www.ohsheglows.com
• www.unconventionalbaker.com

Lees je liever een boek? Kijk dan eens naar ‘Zoete Zin’ van Fidessa Docters van Leeuwen en Kirstin Hanssen.

Een plantaardig dieet volgen is niet hetzelfde als veganist zijn. Veganisme gaat namelijk verder dan alleen voeding. Ook andere producten die van dierlijke materialen gemaakt zijn zoals leer, bont, wol, of cosmetica en schoonmaakmiddelen met dierlijke ingrediënten of die op dieren getest zijn worden vermeden.

Ook is plantaardige voeding niet per definitie ook veganistisch. Sommige plantaardige producten worden bijvoorbeeld geproduceerd met behulp van dieren. Denk bijvoorbeeld aan truffels die geoogst worden met behulp van werkdieren, of kokosnoten die soms door speciaal hiervoor in gevangenschap gehouden apen worden geplukt. Deze producten zijn dan wel plantaardig, maar niet veganistisch. Daarnaast zijn er producten waarbij dierlijke ingrediënten gebruikt zijn bij het productieproces, maar niet in het eindproduct zitten. Wijn en heldere sappen worden bijvoorbeeld soms geklaard met dierlijke bestanddelen. Deze zitten niet in het eindproduct, waardoor dit wel plantaardig is. Door het productieproces zijn die producten dan niet veganistisch.

Vissen die in zeeën en oceanen leven, worden bedreigd. De reden hiervoor is het verstoorde ecosysteem van deze wateren. Op sommige vissen wordt gejaagd omdat ze worden gegeten, maar ook de vissen die niet gegeten worden (zoals haaien en dolfijnen), zijn hier de dupe van. Zij worden per ongeluk mee gevangen of raken verstrikt in de netten. ‘Bijvangst’ noemen we dit. Deze vissen overleven dit zo goed als nooit.

  Gekweekte vis biedt geen oplossing
Voor consumptie gefokte vissen bieden geen oplossing. Ook dit is schadelijk voor het milieu. Er worden veel antibiotica, pesticiden en andere chemicaliën gebruikt. Deze komen dan ook in het (zee)water terecht. Bovendien worden deze kweekvissen gevoerd met kleine vissen, die uit hun natuurlijke leefomgeving worden gevangen.

  Vissen voelen pijn
Een ander punt is dat er inmiddels bewijs is dat vissen, net zo goed als alle andere dieren, pijn voelen. Dit is op zich al een goede reden om geen vis te eten.

Een kip legt niet zomaar een ei. Dit vergt enorm veel van haar lichaam. De pluimveehouderij is heftig en het aantal eieren dat een kip geacht wordt te leggen, is in de afgelopen jaren flink gestegen. De ongedomesticeerde voorouder van de kip legde rond de 6 eieren per jaar, inmiddels ligt het gemiddelde nu al boven de 300 eieren per jaar per kip. Dit is mogelijk door het eindeloos doorfokken van deze leghennen. Heel lang leven deze leghennen niet want ze hebben geen tijd om aan te sterken na het leggen van hun ei. Zij leggen zichzelf zeg maar dood.

  Legkippen vs vleeskippen
Wat veel mensen ook niet weten, is dat er voor het eten van eieren wel degelijk dieren dood moeten. De haantjes. Want die zijn overbodig. 50% van de miljoenen kuikentjes wereldwijd, is een haan. Behalve dat zij geen eieren kunnen leggen, zijn zij ook niet geschikt om opgegeten te worden. Een kippenras dat is doorgefokt om eieren te leggen, kan niet worden vetgemest als ‘slachtkip’ . Dit gaat simpelweg niet samen.

  Vergast, versnipperd en verdronken
De hoge ei-productie zorgt ervoor dat jaarlijks in Nederland zo’n 30 miljoen haantjes direct na de geboorte vergast, versnipperd of verdronken worden. Het afmaken van alle haantjes gebeurt bij de productie van alle eieren. Dus ook bij biologische en biologisch-dynamische eieren.

Daarnaast leven de kippen in de eierindustrie ook niet in fijne omstandigheden en worden ze op vrij jonge leeftijd al naar de slacht gestuurd wanneer ze minder eieren beginnen te leggen. Lees hier meer over in dit artikel.

Vaak wordt heel goed begrepen dat de productie van vlees tot een hoop dierenleed leidt, omdat er dieren voor moeten worden opgesloten, en geslacht. Het besef dat dit voor de melkveehouderij niet anders is ontbreekt helaas vaak.

  Moedermelk komt niet vanzelf
Koeien geven, net als mensen, niet zomaar moedermelk. Zij moeten daarvoor eerst een kalfje krijgen. Het kunstmatig insemineren gebeurt jaarlijks. De kalfjes worden bijna altijd meteen na de geboorte bij de moeder weggehaald zodat alle melk verkocht kan worden. Een kalf is in de helft van gevallen een stier en de andere helft is een koe. De stiertjes worden na korte tijd geslacht en verkocht als kalfsvlees. De koetjes gaan vaak zelf de ‘melkindustrie’ in. Een koe die gehouden wordt voor haar melk wordt na ongeveer 5,5 jaar (slechts een vierde van haar natuurlijke levensduur) ‘afgeschreven’ en naar de slacht gebracht, omdat ze niet genoeg melk meer produceert.

  Ook niet biologisch?
In de biologische veehouderij leeft de melkkoe 1 tot 2 jaar langer, maar in beginsel zijn de procedures gelijk. Bovendien worden veel kalfjes van de biologische- en biologisch-dynamische industrie verkocht aan de reguliere kalverhouders.

Gelukkig is er een eenvoudige stap die je zelf kan nemen om dit leed te helpen voorkomen! Doe mee met de VeganChallenge en gebruik geen ‘zuivel’ meer.

Eten en drinken zonder melk is heerlijk en er zijn al veel plantaardige alternatieven op de markt! Bezoek voor meer informatie ook eens de site van Melk, Je Kan Zonder.

De herkomst van soja staat vaak ter discussie, waardoor sojaproducten soms -vaak onterecht- een slecht imago krijgen. Het is een feit dat een deel van de soja wordt verbouwd op plekken waarvoor er bos gekapt is. Deze soja wordt echter zelden gebruikt voor menselijke consumptie en vind je amper terug in veganistische producten. Soja waar oerbos voor gekapt is, wordt voor het grootste deel gebruikt als ‘veevoer’. Die dieren worden gegeten of gebruikt voor de productie van ‘zuivel’. Je zou dus kunnen zeggen dat je indirect meer soja eet met een niet-veganistisch eetpatroon dan wanneer je volledig plantaardig eet. Er zijn namelijk veel meer kilo’s plantaardig voedsel nodig om 1 kilo ‘dierlijk product’ te produceren. Voor 1 kilo vlees van een koe heb je zo’n 7 kilo soja of ander krachtvoer nodig. Het is daarom sowieso milieuvriendelijker om zelf de soja te eten in plaats van het eerst te voeren aan dieren om hen vervolgens op te eten.

  Sojaproducenten
Vrijwel alle sojaproducten in Nederland (sojamelk, tofu & andere vleesvervangers etc) zijn gemaakt van niet-genetisch gemodificeerde soja. Dit is te herkennen in de ingrediëntenlijst, want als een ingrediënt (deels) GMO is dan moet dat verplicht in de ingrediëntenlijst genoemd worden. Daarnaast zijn de meeste bedrijven vrij transparant over waar hun soja vandaan komt. In de meeste gevallen is dit Europa en/of Canada. Voor menselijke consumptie wordt dus over het algemeen duurzamere soja gebruikt waar geen regenwoud voor gekapt is.

Wil je tijdens jouw VeganChallenge toch zuinig zijn met sojaproducten? Dan zijn er tal van andere eiwitrijke alternatieven. Denk maar aan seitan, bonen in alle vormen en maten, linzen, kikkererwten (ook kant-en-klare falafel!), erwten, noten, zaden (bijvoorbeeld hennep, pijnboompitten en sesamzaad), kiemen (taugé, waterkers, alfalfa, fenegriek & lijnzaadkiemen), quinoa, bulgur, paddenstoelen en zeewier (nori, kelp, kombu, wakame, chlorella & spirulina). Mocht je wegens allergie of andere redenen dus geen soja willen of kunnen eten, dan is dat als veganist dus geen probleem.

Nee. De wetenschappelijke consensus is dat planten geen bewustzijn hebben en ook geen pijn kunnen voelen. Dieren kunnen pijn voelen en hebben bewustzijn door het hebben van een breinachtige structuur. Bij planten ontbreekt dit. Lees meer over dit onderwerp in dit artikel.

Veganisme is meer dan alleen plantaardig eten. Veganisten streven ernaar om in het geheel af te zien van het gebruik van dieren en producten van dierlijke herkomst. Dit zijn dus ook materialen voor kleding en schoenen, zoals leer, wol en zijde. Ook zijn zij over het algemeen tegenstanders van amusement met dieren zoals circussen met dieren, dierentuinen en de hengelsport. Dierproeven zijn ook een belangrijke vorm van uitbuiting van dieren, waar veganisten graag alternatieven voor zouden zien.

Als je meer wilt lezen over veganisme kijk dan op de NVV website.

Zou je helemaal alleen zijn, dan zou het inderdaad niks uitmaken. Maar kijk eens om je heen en ontdek dat de groep veganisten met de dag groeit. Het wordt steeds populairder en daardoor ook gangbaarder en makkelijker. Er ontstaat een steeds sterker geluid tegen de ‘vee-industrie’ en voor een duurzame plantaardige levenswijze. Je staat er niet alleen voor!

Daarbij helpt ieder beetje, want een afname van de vraag voor dierlijke producten zou automatisch moeten leiden tot een kleiner aanbod. Bovendien is het mijden van het gebruik van dieren een duidelijk protest, wat mensen aan het denken zet. Er zijn al veel meer plantaardige producten op de markt, denk bijvoorbeeld aan alle soorten plantaardige melk die gewoon in de supermarkt te krijgen zijn.

Dat het vlees van dieren, vissen, melk van koeien en eieren niet plantaardig zijn is duidelijk, maar er bestaan veel producten die ingrediënten bevatten die van dieren afkomstig zijn, waarvan je dit niet direct zou verwachten. Als je de ingrediënten van producten leest kun je ook letten op de volgende dierlijke ingrediënten:

• Trassi (garnalenpasta)
• Wei, caseïne (melkeiwit), lactose (melksuiker)
• Gelatine, glycerine/glycerol
• Honing, bijenwas, bijenpollen
• E-nummers zoals: E120 (karmijn), E901 (bijenwas) en E904 (schellak)

Ga naar het overzicht van (mogelijk) dierlijke e-nummers van de NVV om meer te lezen over E-nummers.

Op het grootste deel van de producten in de supermarkt staan de ingrediënten vermeld. In de meeste gevallen is het een kwestie van de ingrediënten goed doorlezen. Het zal vast een keer voorkomen dat je ergens overheen leest, of een dierlijk ingrediënt niet had herkend als dierlijk. Dat geeft niet, je leert uiteindelijk makkelijk je weg te vinden in jouw buurtsuper. Gelukkig zijn er ook steeds meer producten waar duidelijk op de verpakking ‘100% plantaardig’, ‘vegan’ of het vegan keurmerk staan.

Kijk hier voor meer tips over het lezen van ingrediëntenlijsten.

Als jij graag plantaardig wil eten, heb je daar waarschijnlijk je redenen voor. Probeer deze duidelijk uit te leggen aan je vrienden, familie of collega’s die negatief reageren. Blijf in je uitleg dichtbij jezelf, geef dus bijvoorbeeld aan dat jij je er niet prettig bij voelt als er dieren voor jouw eten gedood worden. Geef bijvoorbeeld ook aan waarom het voor jou niet voldoende is om enkel geen vlees te eten, maar ook andere dierlijke producten niet te willen gebruiken.

  Blijf positief
Blijf zelf positief over jouw keuzes en laat andermans keuzes aan hen over. Het is prettig om iemand te kunnen overtuigen van de voordelen van veganisme, maar niemand zal zomaar aannemen wat je zegt en op veganisme overstappen, als ze daar niet klaar voor zijn.

Als je met andere mensen in huis woont die graag hun stuk vlees of plak kaas eten, kan het lastig zijn om veganistisch te gaan eten. Vooral als er familie in het spel is, zoals ouders, gaat het niet altijd meteen goed. De VeganChallenge kan een goede gelegenheid zijn om zonder verplichtingen een maand uit te proberen hoe het bij jou thuis verloopt als je vegan gaat eten. Het is daarmee ook meteen duidelijk wat je allemaal nog wel kan eten, omdat je dagelijks recepten toegestuurd krijgt.

  Wees open en bespreek het
Bespreek thuis dat je de VeganChallenge wil doen en vraag in hoeverre er bij jou thuis animo voor is om mee te doen. Als ze mee willen doen, super! Zo niet, dan zul je zelf meer actie moeten ondernemen. Probeer bijvoorbeeld aan te bieden om te helpen met koken, zodat er voor jou een deel veganistisch gemaakt kan worden. Veel gerechten die jullie thuis vaak eten zijn heel makkelijk veganistisch te maken. Of bied aan om op sommige dagen zelf te koken, vanuit de recepten van de VeganChallenge. Grote kans dat die veganistische gerechten best in de smaak vallen!

  Leg het uit. Geef informatie
Het is belangrijk om te onthouden waarom je veganistisch wilt eten en dit uit te leggen aan je ouders. Onthoud daarbij ook dat je je ouders waarschijnlijk niet zomaar overtuigt van veganisme. Verwacht geen actie van anderen, maar richt je op je eigen ontwikkeling.

Bij vegetarische restaurants is het doorgaans mogelijk om plantaardig te eten. In de meeste reguliere restaurants kun je ook prima veganistisch eten. Het is handig om van te voren even contact op te nemen met het restaurant zodat je weet dat ze het concept ‘veganisme’ begrijpen. In de meeste restaurants vindt de kok het geen probleem om iets veganistisch te maken, ook wanneer er niks veganistisch op de kaart staat.

Een hulpmiddel van de NVV is het Vegan Friendly initiatief. Op de NVV site vind je een lijst met alle Vegan Friendly deelnemers per stad.Bij deze aanbieders kun je terecht voor 100% plantaardige gerechten of voor andere producten zonder dierlijke bestanddelen.

Een ander hulpmiddel is de website van HappyCow (of hun handige app) waar je veel eetgelegenheden vindt die veganistische gerechten aanbieden in binnen- en buitenland. Of kijk eens op de website van Vegan Compass.

In het buitenland kan het lastiger zijn om plantaardig te eten, bijvoorbeeld doordat je de taal niet kent, of doordat er minder plantaardige producten te krijgen zijn. Een hulpmiddel is de website van HappyCow waar je allerlei restaurants met vegan opties kunt vinden over de hele wereld.

Ook is het ‘vegan paspoort’ dan handig om mee te nemen. Dit kleine boekje bevat in 40 verschillende talen een korte uitleg over veganistisch eten, wat er daarbij wel en niet gegeten wordt. Handig om in een restaurant te kunnen laten zien bijvoorbeeld. Verder bevat het een lijstje met vertalingen van ingrediënten.

Wat ook handig kan zijn is jezelf aanmelden op Facebook voor lokale vegan groepen zodat lokale veganisten je tips kunnen geven, of bijvoorbeeld mensen in de Vegan Travel groep.

Ja, dat kan zeker. Volgens de American Dietetic Association,de Amerikaans diëtisten organisatie, is een gevarieerd veganistisch dieet gezond voor mensen in alle levensfases, van baby’s en kinderen tot ouderen en zelfs tijdens een zwangerschap of als je nog borstvoeding geeft. Wel is het belangrijk, zowel bij kinderen als volwassenen, om een beetje kennis te hebben over hoe je gevarieerd veganistisch kunt eten. Daarnaast is het vooral belangrijk om een vitamine B12 supplement te nemen en eventueel ook vitamine D in de winter. Mocht je twijfelen of je kinderen of jijzelf voldoende van alles binnenkrijgen, dan kan een consult met een vegan diëtist handig zijn. Vaak is een online consult ook mogelijk en hier kun je een overzicht vinden van de vegan diëtisten die in Nederland werkzaam zijn.

Hoeveel veganisten zijn er in Nederland?

Op basis van het ledenaantal van de Nederlandse Vereniging voor Veganisme schatten we dat er begin 2020 ongeveer 136.000 veganisten zijn. Er waren ongeveer 67 miljoen veganisten wereldwijd in 2010, ongeveer 1% van de wereldbevolking. Het aantal veganisten is de afgelopen jaren enorm toegenomen.

Is het duur om plantaardig te eten?

Nee, plantaardig eten of een veganistische levenswijze hoeft niet duur te zijn. Je kunt het zelf zo duur of goedkoop maken als je zelf wil. Sommige vlees- en zuivelvervangers kunnen duurder zijn dan de dierlijke versie, maar het is niet nodig om die producten elke dag te eten. Veel plantaardige producten zijn juist erg goedkoop. Denk bijvoorbeeld aan brood, rijst, groente en bonen. Lees bijvoorbeeld dit artikel van de Nederlandse Vereniging voor Veganisme voor tips om goedkoop vegan te eten of kijk eens naar de inspirerende vegan budget voorbeelden op Vegetus zoals dit artikel.

Een carnist is iemand die gelooft dat het gebruiken van dieren natuurlijk, normaal en noodzakelijk is. Dit geloof is voor een carnist belangrijker dan de wreedheid  van de dierenindustrie. Een pescotariër is iemand die geen vlees eet, maar wel vis en meestal ook allerlei andere dierlijke producten wel consumeert zoals zuivel en eieren.

Een vegetariër is iemand die geen vlees en vis eet, maar nog wel andere dierlijke producten gebruikt zoals bijvoorbeeld zuivel, eieren, dierlijke kleding of producten waarvoor dierproeven zijn gedaan.

Een veganist probeert zo min mogelijk bij te dragen aan de exploitatie van en wreedheid naar dieren. Daarom proberen veganisten dierlijke producten zo veel mogelijk te vermijden, zowel in voedsel als op anderen gebieden zoals kleding, verzorgingsproducten, entertainment etc.

De keuze aan vleesvervangers en melkvervangers is in de supermarkten inmiddels best groot, maar vegan kazen lopen helaas nog een beetje achter. Op Vegan Wiki vind je vegan kazen die in Nederland te koop zijn, zowel in supermarkten als te kopen/bestellen bij speciale vegan winkels. Ook is het mogelijk om zelf vegan kaas te maken. Probeer bijvoorbeeld eens deze cashewsmeerkaas van de VeganChallenge of de vegan rijstkaas van Vegetus.

Soms kan het verstandig zijn om een tijdje te wachten voordat je vegan kaasvervangers probeert. Sommige mensen vinden vegan kaasvervangers in eerste instantie niet lekker omdat ze nog te veel gewend zijn aan dierlijke kaas, maar als ze het later na een tijdje zonder kaas nog eens proberen opeens wel lekker.