Castoreum, een mooi woord voor bevergeil

Bevergeil is een van de wat vreemdere dierlijke producten die mensen gebruiken. Hoewel het in weinig producten voorkomt, zijn er in Nederland wel etenswaren en cosmetica te koop met bevergeil erin. Daarom gaat deze blog over wat bevergeil is en waar het in zit.

Wat is bevergeil?

Bevergeil, ook wel castoreum genoemd, is een product afkomstig van bevers. Bevers hebben een klier tussen hun geslachtsorganen en anus die bevergeil produceert. Bevers gebruiken deze substantie om hun vacht mee in te vetten en om hun territorium mee af te bakenen. Dood de bever, haal de klier eruit en droog deze. Daarna kun je er zelf bevergeil uithalen en gebruiken.

Het gebruik van castoreum

Bevergeil wordt al eeuwenlang door mensen gebruikt en vroeger was het vooral belangrijk als medicijn voor allerlei kwaaltjes. In bevergeil zit bijvoorbeeld ook salicylzuur, een belangrijke component van aspirine. Tegenwoordig wordt bevergeil niet meer gebruikt in geneesmiddelen, alleen nog af en toe in alternatieve medicijnen.

Parfum en cosmetica

Waar bevergeil nog wel regelmatig voor gebruikt wordt, is parfum en andere cosmetica. Door de muskusachtige, zoete geur van bevergeil is het hier erg geschikt voor. Soms staat het als castoreum op de ingrediëntenlijst, maar het hoeft er niet per se op te staan. De specifieke geurstoffen in parfum zijn namelijk een soort geheim recept en hoeven niet openbaar gemaakt te worden (en staan bij de ingrediënten aangeduid als ‘parfum’).

Gelukkig is van sommige parfums wel bekend dat ze helemaal veganistisch zijn en anders kun je altijd navragen of jouw favoriete parfum castoreum bevat. Verder wordt bevergeil soms ook gebruikt in sigaretten om ze een wat zoete smaak te geven.

Bevergeil in voedsel

Daarnaast wordt bevergeil ook gebruikt door de voedselindustrie om aroma’s van te maken. In 2011 werd dit bij een breder publiek bekend nadat Jamie Oliver het in een tv-programma over castoreum had. Veel mensen waren sceptisch of dit ook echt het geval is, maar zowel in de EU als in andere landen zoals de Verenigde Staten is het gewoon toegestaan om bevergeil in aroma’s te verwerken. Helaas is het nog steeds onduidelijk in welke producten het precies zit, omdat bedrijven er niet open over zijn.

Niemand wil het vertellen

Keuringsdienst van Waarde maakte in 2013 twee afleveringen waarin zij probeerden te achterhalen of bevergeil ook in Nederland in producten zit. Ondanks dat geen van de benaderde producten toegaf het te gebruiken, waren er wel meerdere die toegaven dat het vroeger wel in producten gebruikt werd. Ook was er een flavorist (iemand die aroma’s ontwikkelt) die toegaf soms bevergeil te gebruiken en dat zijn aroma’s met bevergeil ook in bepaalde Nederlandse producten gebruikt wordt. Ook het Swedish National Food Agency bevestigde naar aanleiding van vragen over bevergeil dat dit in sommige producten in Zweden gebruikt wordt.

Het programma ging ook naar Canada om te kijken hoe bevers daar gevangen werden. Daar werd ook bevestigd dat jagers de castoreumklieren verkopen als bijproduct (er wordt vooral op bevers gejaagd voor het bont) en een handelaar vertelde dat dit vaak aan Europese geur- en smaakstofproducenten verkocht wordt. In Europa mag er niet op bevers gejaagd worden omdat het een beschermde diersoort is. Daarom komt bevergeil vooral van bevers uit de Verenigde Staten en Canada.

In wat voor soort producten zou je bevergeil tegen kunnen komen?

Volgens verschillende mensen die ermee gewerkt hebben, wordt het vooral gebruikt voor donkere smaakstoffen, voornamelijk vanille, maar ook karamel en aardbei. Dat wil niet zeggen dat alle smaak dan uit bevergeil komt. Meestal wordt er alleen een druppeltje van toegevoegd aan verschillende andere smaakstoffen om zo tot bijvoorbeeld vanillearoma te komen. Deze aroma’s kunnen bijvoorbeeld gebruikt worden in ijs of snoepgoed.

Volgens de Europese wetgeving mogen bedrijven gewoon ‘aroma’ of ‘natuurlijk aroma’ op de ingrediëntenlijst zetten zonder verder openbaar te maken wat voor ingrediënten er in die aroma’s zitten. Het is daardoor lastig om er achter te komen welke bedrijven met bevergeil werken.

Hoe kunnen wij vegans het goed doen?

Gelukkig vallen voor veganisten al veel producten af met vanille of andere aroma’s, zoals de meeste soorten vanille roomijs. Daarnaast zijn er veganistische merken die hebben aangegeven geen bevergeil te gebruiken zoals Alpro, Oatly en Swedish Glace. De kans dat je als veganist dus een product met bevergeil erin eet, is niet zo groot. Toch kan het bij twijfel handig zijn om een producent te vragen of het aroma veganistisch is. Dit is niet alleen om zeker te weten dat er geen bevergeil in zit, maar ook omdat er soms andere dierlijke ingrediënten in (natuurlijke) aroma’s zitten.